TÜBİTAK 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı Aşama 2’ye başvurular için iş planlarının 7 Aralık Cuma günü 17:30’a sunulması gerekmekte olup, iş planı dosyasında yer verilmesi gereken harcama kalemlerinin belirlenmesi, desteklenen ve desteklenmeyen gider kalemlerinin iyi anlaşılması büyük önem arz etmektedir.
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından sunulan Teknogirişim Sermayesi Desteği için hazırlanması gereken ön başvuru dosyasında harcama kalemlerinin belirlenmesinde özellikle arz eden noktalara, hazırladığımız örnek ön başvuru dosyasında yer vermiştik. Şimdiki çalışmamızda ise TÜBİTAK 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı Aşama 2 için iş planı hazırlamakta olan girişimcilere yönelik gider kalemleri irdelenecek olup, bazı tavsiyelerde bulunulacaktır.
Desteklenmeyen kalemler arasında özellikle “n” maddesi önem taşımakta olup, Ar-Ge 1507’nin aksine proje danışmanlık ve doküman hazırlama giderleri Tübitak tarafından karşılanmamaktadır. Ancak yine de bu hizmetler için profesyonel yardım almak önem arz etmektedir. Zira yukarıda özetlenmeye çalışıldığı üzere TÜBİTAK, desteklenen gider kalemlerinin desteklenme şartlarını katı şekil şartlarına bağlanmış ve bütün harcama kalemlerinin mevzuata uygunluğu konusu her fırsatta vurgulanmıştır.
Not: Aşağıdaki açıklamalar TÜBİTAK 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı “Uygulama Esasları ve Mali Rapor Hazırlama Kılavuzundaki açıklamalar çerçevesinde hazırlanmıştır.
Bilgi ve Sorularınız için;
0 535 849 83 10
Hüseyin ASLAN
DESTEKLENEN GİDER KALEMLERİ
a- Personel Giderleri;
- Gider kalemleri içerisinde belki de en fazla mesai harcanması gereken kısım bu olsa gerek. Zira Sanayi Bakanlığı’nda olduğu gibi çalışanların direkt brüt ücretleri üzerinden değil, Brüt ücretler baz alınmak suretiyle çalıştırılan personelin AGY 312 Girişim İlerleme Raporu çerçevesinde şirkete gerçek maliyetlerinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu hesaplamalar için personelin eğitim düzeyi ve yararlanacağı vergi istisnalarının belirlenmesi gerekir. Söz konusu istisnalar dolayısıyla şirketin ödemeyeceği vergi tutarların tenzil edilerek ortalama aylık maliyetlerin belirlenerek iş planına dahil edilmesi gerekir.
- Bir başka önemli husus ise istihdam edilen personelin 5746 sayılı kanun kapsamında sağlanan istisna ve destek unsurlarından istifade edebilmesi için Ar-Ge personeli olma niteliklerine haiz olması zorunluluğudur. 5746 sayılı kanuna göre Ar-Ge Personeli; Ar-Ge faaliyetlerinde doğrudan görevli araştırmacı ve teknisyenleri ifade etmektedir. Kanun’da ise;
Araştırmacı: Ar-Ge faaliyetleri ile yenilik tanımı kapsamındaki projelerde, yeni bilgi, ürün, süreç, yöntem ve sistemlerin tasarım veya oluşturulması ve ilgili projelerin yönetilmesi süreçlerinde yer alan en az lisans mezunu uzmanları,
Teknisyen: Mühendislik, fen ve sağlık bilimleri alanlarında yüksek öğrenim görmüş ya da meslek lisesi veya meslek yüksek okullarının teknik fen ve sağlık bölümlerinden mezun, teknik bilgi ve deneyim sahibi kişileri,
içermektedir. Bunun yanında Ar-Ge personelinin %10’u kadar Destek Personeli (Ar-Ge faaliyetlerine katılan veya bu faaliyetlerle doğrudan ilişkili yönetici, teknik eleman, laborant, sekreter, işçi ve benzeri personeli,) istihdam edilebilir.
- Bir başka husus ise firma ortaklarının projede yer almaları durumunda personel giderlerinin belgelenmesi hususudur. Bunun için ortakların çalışmaları karşılığında elde edecekleri ücretleri için genel kurul kararı almaları, buna ilişkin tarihlerin karar destek yazılarındaki tarihle uyumlu olmaları şarttır. Aksi taktirde bunları onaylayacak Yeminli Mali Müşavir incelenmesinde bu ödemelerin iptali gündeme gelebilir.
b- Seyahat Giderleri
Yalnızca proje personeline ait proje kapsamındaki uçak, tren, otobüs, gemi ile yapılan şehirlerarası ve uluslararası ekonomi sınıfı ulaşım giderleri destek kapsamında olup, maliyetler belirlenirken bu hususların göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Ayrıca Proje kapsamında yapılan seyahate ilişkin konaklama giderleri desteklenmemektedir.
c- Alet, Teçhizat, Malzeme Sarf Giderleri, Yazılım ve Yayın Giderleri
Desteklenen projenin destek kapsamındaki alet, teçhizat, yazılım ve yayın alımlarına ait giderler karşılanmaktadır.
– Alet Teçhizat, Malzeme Sarf Giderlerine İlişkin Özel Durumlar; İthal alımlarda, ticari fatura, faturada belirtilen döviz tutarının ödemesine (transferine) ait banka transfer dekontu ve bu alıma ait Gümrük Giriş Beyannamesi ve ithal malın gümrükten çekildiğini tevsik eden “gümrük makbuzu” yapılan ithalata ilişkin harcamanın kabul edilebilmesi şart olan belgelerdir.
Ayrıca ithal mal alımlarında ödenen özel tüketim vergisi, gümrük müşavirlik hizmet giderleri, muhabir banka komisyon giderleri, vadeli ithal alımlarda kaynak kullanımı destekleme fonu (KKDF), sigorta, ordino, nakliye, harç, ambar gibi giderlere ilişkin faturalar ve ödeme belgeleri eklendiğinde destek kapsamında değerlendirilir. KDV desteklenmez.
Yurt dışından alımı yapılan alet/teçhizat/yazılım giderlerine ait harcama ve gider belgesinin proje destek başlangıç tarihinden en fazla üç ay önce düzenlenmiş olması ve projenin destek kapsamı içerisinde değerlendirilmesi durumunda, bu giderler desteklenebilmektedir.
Bazı avantajlarından(leasingle alınan bazı makinelerde KDV oranı %1 olarak uygulanır) dolayı finansal kiralama yoluyla makine teçhizat alımları tercih edilebilmekte olup, bunlara ilişkin ödenmesi gereken kira tutarları proje döneminde kalması koşuluyla destek kapsamında değerlenir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken husus kira (taksit) ödemelerinin proje dönemini aşmamasıdır.
Stoktan kullanılan malzemelerin fatura tarihi dikkate alınmaz. Ancak, stoktan kullanılan malzemelerin stok çıkış tarihi proje destek süresi içerisinde olmalıdır.
– Yazılım Lisans Yayın Giderlerine İlişkin Özel Durumlar; Söz konusu gider kalemlerinin yurtiçinde faaliyet gösteren firmalardan fatura karşılığında tedarik edilmesinde bir problem gözükmemektedir. Proje kapsamında yapılan bu harcamaların KDV hariç tutarları TÜBİTAK tarafından desteklenmektedir. Ancak bazen girişimciler söz konusu kalemleri yurt dışı menşeli firmalardan internet üzerinden satın almakta, fatura üzerinde herhangi bir KDV veya vergi hesaplanmadığı için bu yöntem ile KDV’den kaçınmayı amaçlamaktadırlar.
Ancak belirtmek gerekir ki Türk Vergi sisteminde vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla özellikle gümrükten geçirilmesi mümkün olmayan hizmet, yazılım, lisans alımlarında sorumlu sıfatıyla KDV (KDV tevkifatı ) uygulaması bulunmaktadır. Buna benzer olarak G.V.K. 94. Madde, K.V.K. 15’inci maddeleri uyarıca da bazı hizmet alımlarından gelir vergisi stopajı uygulaması mevcuttur.
Özetlemek gerekirse yurt dışından alınan ve hizmetten Türkiye’de yararlanılan bu alımlarda %18 KDV hesaplanarak vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. Tübitak ise söz konusu verginin beyan edilerek ödenmesini şart koşmuş olup, Yeminli Mali Müşavirin düzenleyeceği raporlarda bu hususlara özellikle dikkat edilmesi gerektiğini belirtmiştir. Yine benzer şekilde farklı oranlar uygulanmak suretiyle (alınan hizmetin niteliğine göre oranlar farklılık göstermektedir) gelir vergisi stopajlarının yapılmasını şart koşmaktadır. Bu vergiler ise TÜBİTAK tarafından karşılanmaktadır. İş planı oluşturulurken bu harcama kalemleri mevcut ise yukarıdaki hususların dikkate alınması gerekmektedir.
d- Danışmanlık Hizmetleri ve Diğer Hizmet Alımları
- Desteklenen proje kapsamında dışında yerleşik kişi ve kuruluşlardan alınan danışmanlık hizmetleri de yukarıda özetlemeye çalıştığımız mevzuat uygulamaları çerçevesinde vergiye tabi olabilmektedirler. Yine bu hizmetler dolayısıyla hesaplanan KDV tutarlarının ödenmesi gerekmekte olup, bu tutarlar Tübitak tarafından karışlanmamaktadır. Aynı şekilde söz konusu kurumlara veya kişilere ödenen tutarlar üzerinden yapılması gereken stopaj tutarlarının hesaplanması ve vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. Bu hesaplanan vergiler ise TÜBİTAK 1512 Bireysel Girişimcilik Aşamalı Destek Programı kapsamında desteklenmektedir.
- Proje kapsamında, kişilere sipariş ile yaptırılan “telif kazançlarına konu” faaliyetlerde (yazılım geliştirme, bilimsel araştırma ve incelemeler gibi) gelir vergisi stopajı yapılması gerekmektedir. Örneğin alanında uzman bir öğrenciye net 10.000 TL bedel karşılığında spesifik bir konu üzerine yazılım geliştirmesi istenirse hizmet alınan öğrenciye ödenecek tutar brütleştirilerek bu tutar üzerinden %17 gelir vergisi stopajı yapılır, ve vergi dairesine ödenir;
Brüt Tutar; 12.048,19
Stopaj; (12.048,19 x 0,17=) 2.048,19
Net Ödenecek Olan ; (12.048,19 – 2.048,19=) 10.000 TL
Yukarıdaki hesaplamada 12.048,19 TL’nin tamamı Tübitak tarafından karşılanmakla birlikte, iş planı hazırlanırken bunların göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Aksi taktirde Mali Rapor hazırlayacak olan Yeminli Mali Müşavir tarafından Tübitak’tan bu ödemelerin iptal edilmesi talep edilebilir.
- Yukarıda hesaplamalarla özetlenmeye çalışılan prosedür Üniversite Personelinden danışmanlık hizmeti alınması durumunda da geçerlidir. Ancak bu hizmetlerde oran %20 olarak uygulanmaktadır. Yeri gelmişken hemen belirtmek gerekir ki Üniversite personelinden süreklilik edecek şekilde danışmanlık hizmet alınması, söz konusu üniversite personeli için sorun olabilmektedir. Zira Maliye söz konusu üniversite personellerinin bu işi bir uğraş haline getirdiğini dolayısıyla bu işin artık bir ticari faaliyet olduğunu kabul etmekte ve üniversite hocalarının mükellefiyet tesis ettirmelerini talep edebilmektedirler.
Üniversite personeli danışmalara ait giderlerin belgelendirmesi ücret bordrosu düzenlemek suretiyle de gerçekleştirilebilir.
e- Diğer Harcama Kalemleri
— Alınan Eğitimler
- Proje ile ilişkili olarak gerçek ve tüzel kişilerden alınan eğitim hizmetleri ile ilgili maliyetler sadece projede çalışan personellere ait olmak koşuluyla desteklenir.
— Firmanın Farklı Birimleri Arasındaki Hizmetler
- Firmaya ait farklı birimlerden proje kapsamında alınan hizmetler mali mevzuat çerçevesinde belgelendirilmek koşuluyla gider olarak gösterilebilir.
— Teknik Danışman Seyahat Harcamaları
- Proje teknik danışmanlarına ait proje faaliyetleriyle ilgili olan seyahat giderleri, firmanın teknik danışmanla yaptığı sözleşmede belirtilmesi halinde sadece ekonomi sınıfı ulaşım giderleri Uygulama Esaslarında belirtilen sınırlar dâhilinde desteklenmektedir. Firmanın teknik danışmanla yaptığı sözleşmede seyahat giderlerinin firma tarafından karşılanacağı hususunun bulunmaması halinde ilgili giderler beyan edilmez ve desteklenmez.
—Yeminli Mali Müşavir Ücreti
- Bir diğer önemli ve zaruri harcama kalemlerinden bir tanesi de Yeminli Mali Müşavirlik ücretleridir. Yeminli Mali Müşavirlik harcamaları şirketin muhasebecisine veya danışmanlık hizmeti aldığınız şirketlere ödenen ücretlerden farklı olarak, şirketin proje kapsamındaki harcamalarını denetleyerek Mali Rapor düzenleyen Yeminli Mali Müşavirlere düzenledikleri her bir rapor için ödenir. TÜBİTAK yeminli mali müşavir asgari ücret tarifesinde yer alan asgari hizmet bedelini karşılamakta olup bu tutar 2012 yılında rapor başına KDV hariç 1.301 TL olarak belirlenmiştir. Altı ayda bir düzenlenmesi zorunlu olan bu raporlardan Teknogirişim şirketlerinin 1 yılda iki defa düzenlettirmesi gerekecektir.
—Proje Genel Giderleri
- Desteklenen projelerde, destek personeli, elektrik, su, gaz, bakım-onarım, haberleşme, vb. giderlere karşılık “proje genel giderleri” desteği verilir. Projenin her bir AGY 312’sinde desteklenmesi uygun bulunan giderlerin toplam tutarına, bu tutarın %15’i oranında proje genel giderleri ilave edilerek dönemsel desteklemeye esas harcama tutarı hesaplanır. Proje genel giderleri dahil projeye aktarılan toplam teknogirişim sermaye desteği tutarı, projenin destek kapsamına alınan bütçesini geçemez.
DESTEKLENMEYEN GİDER KALEMLERİ
Proje ile ilgili olmayan giderler desteklenmemekle birlikte aşağıda belirtilen giderler de Aşama 2’de destek kapsamı dışındadır. Ancak burada özellikle “n” maddesi önem taşımakta olup, Ar-Ge 1507’nin aksine proje danışmanlık ve doküman hazırlama giderleri Tübitak tarafından karşılanmamaktadır. Ancak yine de bu hizmetler için profesyonel yardım almak önem arz etmektedir. Zira yukarıda özetlenmeye çalışıldığı üzere TÜBİTAK, desteklenen gider kalemlerinin desteklenme şartlarını katı şekil şartlarına bağlanmış ve bütün harcama kalemlerinin mevzuata uygunluğu konusu her fırsatta vurgulanmıştır.
a) katma değer vergisi,
b) her türlü kar, fırsat maliyeti, sermaye kullanım maliyeti,
c) amortismanlar, depozitolar, avans ödemeleri, sözleşme masrafları,
ç) dağıtım, pazarlama ve reklâm giderleri,
d) patent, faydalı model, endüstriyel tasarım, coğrafi işaret ve marka tescil giderleri,
e) huzur hakkı, murahhas azaya ödenen üyelik ücretleri, brüt ücretin yanında teşvik, motivasyon, vb. prim giderleri,
f) personele nakdi ya da ayni olarak verilen yemek ve servis ulaşım giderleri,
g) kuruluş ortaklarına ait Bağ-Kur primleri, sosyal yardımlaşma vakıf ödentileri,
ğ) konaklama giderleri,
h) şehir içi nakliye giderleri (gümrüklerden ve limanlardan yapılan nakliye hariç), kargo ve posta giderleri,
ı) seyahatlerde araç kiralama ve seyahatlerde kullanılan yakıt giderleri,
i) proje Ar-Ge faaliyetleri ile ilintili olmayan üretime yönelik altyapı yatırımı ağırlıklı giderler,
j) vergi mevzuatında kabul edilmeyen giderler,
k) inşaat ve tesisat giderleri,
l) yurt dışından alınan danışmanlık hizmeti ve diğer hizmet alımları,
m) CE (test giderleri hariç) ve kalite belgelendirme giderleri.
n) AGY112, AGY312 doküman hazırlama veya hazırlatma giderleri, muhasebe, sekreterlik vb. idari giderleri.
o) fotokopi makinesi, projeksiyon cihazı gibi büro makineleri, büro mefruşatı ve kırtasiye malzemeleri.
ö) ısıtma, aydınlatma ve üretimde sarf edilen enerji masrafları, su giderleri,
p) telefon, faks, haberleşme, internet kullanım maliyetleri,
r) ofis, depo, stand kira giderleri,
Aşama 3 kapsamında desteklenmeyen giderler için 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı’na ilişkin Uygulama Esasları geçerlidir.
