Yerli Malı Belgesi

Yerli Malı Belgesi  4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında fiyat avantajı uygulanacak yerli ürünleri belirlemek ve belgelemek amacıyla TOBB veya TESK’e bağlı odalar bağlı odalar ve borsalar tarafından sadece sanayi sicil belgesine sahip (Sanayi Odaları’na kayıtlı) yerli üreticilere verilmeye başlanmıştır.

Yerli malı belgeleri; firmaların kapasite raporları, sanayi sicil belgeleri ve diğer talep edilen belge/bilgiler çerçevesinde ilgili incelemeler tamamlandıktan sonra verilir. Bu belge sahibi üreticiler, Türkiye’de ürettikleri ve yerli katkı oranının %51 olduğu ürünleri için 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu çerçevesinde düzenlenen ihalelerde %15’e kadar fiyat avantajı getirildi. Bu çerçevede Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı orta ve yüksek teknolojili sanayi ürünleri arasından yer alacak ürünler her yılbaşında yeniden belirlenmektedir.(2017-Yılı-Orta-ve-Yüksek-Teknolojili-Sanayi-Ürünleri-Listesi) Bakanlık tarafından Kamu İhale Kurumu’na iletilen listede yer alan malların ihalelerinde yerli malı teklif eden istekliler lehine % 15 oranına kadar fiyat avantajı sağlanması zorunlu tutulmuştur. Bu çerçevede yerli malı teklif eden bir istekli, ihalede, yerli malı teklif etmeyen istekliden yüzde 15’e kadar daha pahalı teklif yapsa da ihaleyi kazanmış olacak. 

Yerli Malı Olarak Kabul Edilecek Sanayi Ürünleri;

Sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aşağıdaki şartlar aranır:

1. a) Bakanlık tarafından düzenlenen Sanayi Sicil Belgesine sahip sanayi işletmeleri tarafından üretilmesi ve Sanayi Sicil Belgesindeki  “Üretim Konusu” içeriğinde yer alması.

2. b) Tamamen Türkiye’de üretilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin Türkiye’de yapılmış olması.

3. c)Ürünün yerli katkı oranının en az %51 olması.

Yerli Katkı Oranı

Yerli Katkı Oranı aşağıdaki formüle uygun olarak üretici tarafından hesaplanır;

                            Nihai Ürün Maliyet Tutarı(TL)−Nihai Ürün İçindeki İthal Girdi Maliyet Tutarı (TL)

Yerli Katkı Oranı = —————————————————————————————————— x100

                                                              Nihai Ürün Maliyet Tutarı (TL)

Yerli katkı oranı hesabını içeren evrak, teknik yönden eksper tarafından, mali yönden ise serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ya da yeminli mali müşavir tarafından tetkik edilerek, hesaplamanın doğruluğu ve resmi kayıtlara uygunluğu açısından teyit edilir ve imzalanır. Söz konusu hesaplama tablolarını ilgili mevzuat hükümlerine uygun hazırlamak uzmanlık gerektirmekte olup, dikkat edilmesi gereken birçok husus bulunmaktadır. Zira yukarıdaki formülde yer alan Nihai Ürün Maliyet Tutarını hesaplamak bazen oldukça karmaşık olabilmektedir. Bunun için uygulanması gereken en temel adım öncelikle ürünün reçetesini hazırlamak olacaktır.

Kapasite Raporu bulunmayan, fiilen üretilmemiş, veya Kapasite Raporunda ya da Sanayi Sicil Belgesinde tanımı bulunmayan ürünler Yerli Malı Belgesi düzenlenmemektedir. Teknolojik Ürün Deneyim Belgesi’ne sahip firmalar için ise fiilen üretilme şartı aranmaz. Aksi halde kapasite raporu ve Sanayi Sicil Belgesinin bu ürünü kapsayacak şekilde güncellenmesi gereklidir. Ayrıca Kapasite raporunda ve Sanayi Sicil Belgesinde yer almasına rağmen üretilmeyen ürünler için de Yerli Malı Belgesi düzenlenmemektedir

Yerli Malı Belgesi Hakkında TOBB’na sıkça Sorulan Sorular

SORU 1: Genel Giderler neleri kapsar ?

Muhasebe Sistemi Uygulama  Genel Tebliği eki Tek Düzen hesap Planına göre 632- Genel Yönetim Giderleri kapsamına giren aşağıdaki giderler genel giderlerdir.

“İşletmenin genel yönetimi fonksiyonu ile ilgili olarak yapılan ve üretimle yada satılan mal maliyeti ile doğrudan  ilişkisi kurulamayan endirekt malzeme, endirekt  işçilik, personel giderleri, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, çeşitli giderler, vergi,  resim ve harçlar amortisman giderlerinden oluşur.”

SORU 2:Dolaylı İşçilik neleri kapsar ?

Üretim faaliyetleri ile ilgili olmakla birlikte, belli bir mamulün maliyetine doğrudan yüklenemeyen işçilik giderleridir. (Örneğin; Üretim departmanı bakım yöneticilerinin ücretleri, üretim departmanı bakım personeli ücretleri, fabrika binası bekçisi veya güvenlik personeli ücretleri gibi.)

SORU 3: Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli düzenlenirken hangi döneme ait bilgiler esas alınacaktır?

Sürekli denetimlerde esas olarak son üç aylık geçici vergi dönemi verilerinin kullanılması gerekir. Ancak, son üç aylık geçici vergi dönemi beyannamesi henüz verilmemişse bir önceki geçici vergi dönemi verilerinin de kullanılabilmesi gerekir.

Bu hesaplamanın yapılabilmesi için 3A,3B,3C ve 3D Yerli Katkı Oranı hesap Cetvellerinin doldurulması gerekir.

SORU 4: Firma stok yönetim programı kullanıyorsa (SAP vb) fatura yerine veri program çıktısı kullanılabilir mi?

YKOHC düzenlenirken geçici vergi dönemleri itibariyle muhasebe verilerinin kullanılması halinde, stok değerleme programı kullanan firmalarda muhasebeye uygunluk yönünden program çıktılarının kullanılması gerekir.

SORU 5:  Henüz üretilmemiş veya son dönemde üretilmemiş bir ürün için Yerli Malı Belgesi düzenlenebilir mi?

Tebliğe göre üretilmeyen ürüne belge düzenlenemez.

SORU 6 : Birden fazla ürün çeşitliliği olan firmalarda, farklı katkı oranı olan ürünlerin her bir ürün çeşidi için ayrı ayrı mı, yoksa en düşük orandaki ürüne göre tek belge mi düzenlenir ?

Bu konuda Tebliğ Madde-7 (5) ve Uygulama Usul ve Esasları Madde 15 (5) aşağıdaki gibidir.

“Her ürün için ayrı ayrı belge verilebileceği gibi, aynı grupta bulunan birden fazla ürün için tek Yerli Malı Belgesi düzenlenebilir. Bu durumda her bir ürün ile ilgili bilgiler Yerli Malı Belgesi’nde yer alır.”

Bu maddenin anlamı; Yerli Katkı Oranları aynı olan ürün  gruplarına tek belge verilebileceği gibi, ayrı ayrı da verilebilir.  Ancak farklı yerli katkı oranı veya farklı ürün koduna sahip olan ürünlerden her birine  ayrı  belge verilir.

SORU 7: İthal girdide hangi fiyat esas alınır?

Tebliğde açık bir şekilde  “İthal girdi tutarının hesaplanmasında, ithal girdinin fabrikaya teslim fiyatı ve teslim tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kuru dikkate alınır” ibaresine yer verilmiştir.

SORU 8: Amortisman giderlerinin tamamı yerli girdi olarak kabul edilecek mi? İthal makine ve teçhizata ilişkin amortisman giderlerinin ithal girdi olarak dikkate alınması gerekecek mi?

Amortismana tabi sabit kıymetlerin iktisap tarihlerinin çok geniş bir zaman dilimine yayılması ve mamul maliyetine giden amortisman giderlerinin her bir makine-teçhizat bazında ayrılmasının zorluğu nedeniyle, amortisman giderlerinin tamamının yerli girdi olarak kabul edilmesi gerektiği düşünülmektedir.

SORU 9: Yurt içinden temin edilen girdilerin ithal olup olmadığı hakkında menşe kontrolü nasıl yapılacaktır?

Yurt içinden temin edilen girdilerin ithal olup olmadığı hakkında menşe kontrolü yapılır, girdi ithal ise ithal girdi hesaplamasına dahil edilir. Eğer girdi sanayi sicil belgesine sahip bir işletme tarafından üretilmiş ve sanayi sicil belgesinin üretim konusu bölümünde yer almışsa yerli girdi olarak yerli girdi hesaplamasına dahil edilir.

SORU 10: Enerji (elektrik, doğalgaz ve petrol ürünleri) giderleri yerli girdi mi, ithal girdi mi olarak dikkate alınacaktır?

Yurt içi üreticiden alınan ve doğalgazdan veya petrolden üretilen elektrik giderleri yerli girdi olarak kabul edilir.

Buna karşılık, ithalatçıdan/dağıtıcıdan alınarak kullanılan doğalgaz ve petrol ürünleri ise, ithal girdi olarak değerlendirilir.

Örneğin ; Bir firma doğalgazı ısıtma amacı için kullanıyorsa ısıtma gideri ithal girdi olarak ele alınacaktır. Ancak doğalgazdan elektrik üretip bu elektriği kendi üretiminde kullanıyorsa elektrik  yerli girdi olarak ele alınacaktır.

SORU  11: Kapasite Raporundaki üretimin yapıldığı yer adresi ile Sanayi Sicil Belgesindeki adreslerin uyuşmadığı durumlarda hangi adres esas alınacaktır?

Kapasite Raporundaki üretimin yapıldığı yer adresi ile Sanayi Sicil Belgesindeki  adreslerin uyuşması gerekir.

SORU  12: Ticaret Borsaları hangi ürünlere belge düzenler ?

Bitkisel (Tahıllar, sebzeler, vb) veya hayvansal (Hayvan yetiştiriciliği, yumurta, vb) bir ürün herhangi bir sınai işlemden geçmeden ticareti yapılacaksa bu ürün için Yerli Malı Belgesi,  “müstahsil makbuzu” görülerek ticaret borsası tarafından düzenlenir. Yerli katkı oranı % 100 ‘dür. Yerli Katkı Oranı Hesap Cetveli talep edilmez.

Ancak Bitkisel veya hayvansal bir ürün herhangi bir sınai işlemden geçerek kapasite raporu düzenleniyorsa, bu ürünün belgesi sanayi ürünlerine verilen her belge gibi odalar tarafından düzenlenecektir.

Yerli Malı Belgesi Başvuruları İçin İstenen Belgeler

https://www.atonet.org.tr/hizmetlerimiz/sanayi-belgelendirme-hizmetleri

• Başvuru dilekçesi,

• Kapasite raporu talebinde bulunan kişinin, temsile yetkili olduğuna dair imza sirküleri fotokopisi,

• Taahhütname1 ve 2 (Üreticiyi temsil ve ilzama yetkili kişi/kişiler tarafından imzalı),

• Yerli Katkı Oranı Hesap Cetvelleri(Hesaplamada baz alınan belgeler dahil) (Ek.3-A, Ek.3-B, Ek.3-C, Ek.3-D),

• Ek 3-A’da Yerli Girdi olarak kullanıldığı belirtilen ürünlerin üreticilerinin Sanayi Sicil Belgeleri (Geçerlilik süresi devam eden),

• Yerli katkı oranı hesap cetvellerini mali yönden inceleyen ve doğruluğunu teyit eden; serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir veya yeminli mali müşavire ait Faaliyet Belgesi veya Oda Kayıt Belgesi,

• Sanayi Sicil Belgesi (Geçerlilik süresi devam eden),

• Gıda İşletme Kayıt veya Onay Belgesi (Gıda üreticileri için),

• Üretimde kullanılan ham maddelerin menşeileriyle ilgili Gümrük Giriş Beyannamesi, fatura fotokopisi ve üretici firmaların sanayi sicil belgeleri,

• Odamız tarafından düzenlenmiş ve geçerlilik süresi devam eden Kapasite Raporu,

• Yerli Malı Belgesi Oda Hizmet Ücreti ve Eksper Ücretinin yatırıldığına dair belge (*)

  Hizmet Standartları Tablosu

Bağlantılar

Yerli Malı Tebliği: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/09/20140913-11.htm

TOBB Yerli Malı Belgesi: https://tobb.org.tr/SanayiMudurlugu/Sayfalar/YerliMaliBelgesi.php

İstanbul Ticaret Odası Yerli Malı Belgesi: http://www.ito.org.tr/wps/portal/belge-tasdik?name=Yerli_Mali&initView=true&prmPageId=BM20

Ankara Ticaret Odası Yerli Malı Belgesi:  https://www.atonet.org.tr/hizmetlerimiz/sanayi-belgelendirme-hizmetleri