İstisna Kazanç Tutarının %2’si Girişim Sermayesi Ekosistemine veya Doğrudan Kuluçka Firmalarına Gidecek
- 28.01.2021 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilen Kanun teklifi ile 4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu (TGB) ve 5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun’da önemli değişikliklere gidilmiştir.
Bu çerçevede planlanan en önemli değişikliklerden birisi de 6. Maddedir.
6. Madde söz konusu yasa teklifinin en dikkat çeken maddelerinden birisidir. Zira 4691 Sayılı Kanun’un Geçici 2. Maddesi uyarınca Kurumlar Vergisi istisnasından yararlanan bazı TGB şirketlerine girişim ekosistemine yatırım sorumluluğu getirmektedir. Biraz daha açacak olursak; Teknoloji Geliştirme bölgesinde yer alan ve beyanname üzerinde 1.000.000,00 TL’den fazla Kurumlar Vergisi istisnasından yararlanan her şirkete, söz konusu istisna tutarının % 2’si oranında girişim ekosistemine katkı sağlama sorumluluğu yüklemektedir.
Böylece bu firmalara, Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları yada bu kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması zorunluluğu getirilmektedir.
Peki bu düzenlemeye uymayan firmaları ne bekliyor ? Bunun sonuçları kanun metninde bu açıkça ifade edilmiştir; “yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez.”
Örneğin ODTÜ Teknokent’te faaliyetlerini devam ettiren XYZ Teknoloji A.Ş. Ar-Ge ve Yenilik faaliyetleri kapsamında 3.000.000 TL kazanç elde etmiş ve ilgili tutarı 2023 yılı Kurumlar Vergisi Beyannamesinde istisna olarak beyan etmiştir.
- Seçenek; İlgili düzenleme gereği şirket 3.000.000,00 TL’nin %2’si olan 60.000 TL tutarında girişim sermayesi yatırım fonu alabilir, girişim sermayesi yatırım ortaklıklarına veya kuluçka merkezlerinde faaliyetlerine devam eden kuluçka firmalarına yatırım yapabilir.
- Seçenek, İlgili düzenlemenin aksine hareket eder ve yatırım yapmaz. Bu durumda 3.000.000,00 TL’nin %20’si olan 600.000,00 TL istisna kapsamına alınmaz ve üzerinden vergi hesaplanır. Sonuç olarak 600.000,00 TL’nin %20’si kadar ( 120.000,00 TL) vergi ödeme yükümlülüğü söz konusu olur,
Yukarıdaki örnekten de anlaşılacağı üzere düzenleme kapsamına giren bütün firmaların 1. Seçenekte yer alan açıklamalar çerçevesinde hareket edeceğini tahmin etmek zor değildir.
Öte yandan ilgili düzenlemenin 01/01/2022 tarihinden itibaren geçerli olması ve yıllık bazda 20.000.000 TL ile sınırlı olması öngörülmüştür.
Kanun teklifi ile, 4691 sayılı Kanun’a eklenmesi öngörülen Ek 3. Madde aşağıdaki gibidir;
1/1/2022 tarihinden itibaren geçici 2 nci madde kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna eden kazançlar tutarı 1.000.000 Türk Lirası üzerinde olan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, bu tutarın yüzde ikisi pasifte geçici bir hesaba aktarılır. Bu tutarın, geçici hesabın oluştuğu yılın sonuna kadar Türkiye’de yerleşik girişimcilere yatırım yapmak üzere kurulmuş girişim sermayesi yatırım fonu paylarının satın alınması veya girişim sermayesi yatırım ortaklıkları yada bu kanun kapsamındaki kuluçka merkezlerinde faaliyette bulunan diğer girişimcilere sermaye olarak konulması şarttır. Söz konusu tutarın ilgili yılın sonuna kadar aktarılmaması durumunda, bu Kanun kapsamında yıllık beyanname üzerinden istisna edilen kazançlar tutarının yüzde yirmisi, ilgili yılda yararlanılan gelir ve kurumlar vergisi istisnasına konu edilemez. Bu fıkra kapsamında aktarılması gereken tutar yükümlülüğü, yıllık bazda 20.000.000 TL ile sınırlıdır. Bu tutar nedeniyle zamanında alınmayan vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir. Cumhurbaşkanı bu fıkrada yer alan tutar ve oranları birlikte yada ayrı ayrı sıfıra kadar indirmeye, beş katına kadar arttırmaya yetkilidir. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikle belirlenir.
