6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve İşçi Çalıştıran İşyerlerine Getirdiği Yükümlülükler
30.06.2012 tarih ve 28339 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası, önemli yenilikler ve iş yerleri için çeşitli yükümlülükler getirmektedir.
Bu çerçevede 1 veya daha fazla çalışanı bulunan bütün iş yerleri söz konusu kanun hükümleri kapsamında yükümlülüklerini yerine getirmek durumundadır. Aksi taktirde iş yerlerinin bazı yaptırım ve cezalarla karşı karşıya kalması muhtemeldir.
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası iş yerlerini 3 ayrı sınıfta değerlendirmektedir. Söz konusu sınıflandırma iş yerlerinin tehlike derecelerine göre yapılmakta olup, işçi çalıştıran iş yerlerinin öncelikle iş yeri tehlike derecelerini öğrenmeleri ve bu kapsamda kendi yükümlülüklerini yerine getirmeleri önem arz etmektedir. İş Yeri tehlike sınıfları ise iş yerlerinin NACE kodlarına göre tespit edilmektedir.
Yükümlülükler;
6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na tabi iş yerleri;
- Çalışanları arasından belirlenmiş niteliklere haiz (ilgili iş güvenliği sertifikalarına sahip) iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi ve 10 (on) ve daha fazla çalışanı olan çok tehlikeli iş yerlerinde diğer sağlık personeli görevlendirmek zorundadır.
- Çalışanlarının içerisinde söz konusu niteliklere sahip personel bulunmaması durumunda, bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak sağlık ve güvenlik birimlerinden hizmet alarak yerine getirebilir.
- Ancak belirlenen niteliklere ve gerekli belgeye sahip olması hâlinde, tehlike sınıfı ve çalışan sayısı dikkate alınarak, bu hizmetin yerine getirilmesini kendisi üstlenebilir.
- İş Yeri Hekimi Çalıştırma Zorunluluğu
Kanun kapsamına giren iş yerlerinde görev alan iş yeri hekimleri ilgili mevzuat gereği bazı hizmetleri belirli sürelerle ifa etmek zorundadır. Buna göre;
10’dan az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 25 dakika.
Diğer işyerlerinden;
Az tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 4 dakika
Tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 6 dakika
Çok tehlikeli sınıfta yer alanlarda, çalışan başına ayda en az 8 dakika
- İş Güvenliği Uzmanı Çalıştırma Zorunluluğu
Kanun kapsamına giren iş yerlerinde görev alan İş Güvenliği Uzmanları iş yerine özgü mesleki risklerin önlenmesi, bu konularda eğitim ve bilgi verilmesi ihtiyaç duyulan araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalarda bulunur.
İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.
Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.
Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
- Risk değerlendirmesi;
Risk değerlendirmesi iş yerinde var olan ya da dışarıdan gelebilecek tehlikelerin belirlenmesi, bu tehlikelerin riske dönüşmesine yol açan faktörler ile tehlikelerden kaynaklanan risklerin analiz edilerek derecelendirilmesi ve kontrol tedbirlerinin kararlaştırılması amacıyla yapılması gerekli çalışmaları ifade eder.
İlgili mevzuat gereği risk değerlendirmesinin; işverenin tarafından oluşturulan bir ekip tarafından gerçekleştirilmesi veya bu konuda hizmet sunan firmalara yaptırması zorunludur.
- Az Tehlikeli İş Yerleri;
Çalışan sayısı 50’nin altında kalan Az Tehlikeli İş yerleri İşleri’nin yükümlülükleri kanunun 6. Maddesi hariç 1 Temmuz 2016 tarihinde başlayacaktır.
Ondan az çalışanı bulunan az tehlikeli iş yerleri zorunlu tutulan eğitimleri tamamlayarak sertifika almaları halinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri yürütebileceklerdir.
Bu çerçevede Anadolu Üniversitesi ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı işbirliğiyle hazırlanan sertifika programına katılarak başarılı olan işveren veya işveren vekilleri ondan az çalışanı bulunan ve az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini kendileri yürütebilecektir.
Bunun dışındaki bütün iş yerlerinde işverenin risk değerlendirmesini iş yeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı ile birlikte yapması, birden fazla çalışanı varsa çalışan temsilcisini de bulundurması zorunlu olduğu gibi, iş yerinin durumuna göre yukarıda belirtilen diğer kişileri de risk değerlendirmesi ekibine dahil etmesi gerekir.
