İşverenlere Yönelik Otomatik Katılım Sistemi
6740 sayılı kanun ile 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda bazı düzenlemelere gidilerek 25.08.2016 tarihinde resmi gazetede yayımlanmıştır. Bu düzenleme ile çalışanların, sürekli olarak tasarrufta bulunmalarının sağlanması ve aynı zamanda gelecekte ek bir gelir etmelerinin mümkün kılınması amaçlanmıştır. Bireysel Emeklilik Sistemi diğer bir deyişle “Otomatik Katılım Uygulaması 01.01.2017 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
Otomatik Katılım Uygulamasından;
Türk vatandaşı ya da 29 Mayıs 2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk vatandaşlığı Kanunu’nun 28. maddesi kapsamında olan çalışanlar
Kanunun yürürlüğe gireceği tarihte 45 yaşını doldurmamış olan mevcut çalışanlar
Yeni işe başlayanlar
Dahil olacaklardır
İşverenlerin öncelikle otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş bir veya birden fazla emeklilik şirketiyle anlaşması gerekecektir.
Kanun kapsamında her işveren belirtilen kriterlere uyan çalışanlarını tespit ederek her çalışanı için katkı payı ödemesinin prime esas kazancının %3’ünü alarak hesaplaması gerekmektedir. İşverenin sonraki yükümlülüğü ise çalışanları adına bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapılması ve çalışanların fon seçiminde tercihleri göz önünde bulundurularak en avantajlı planda anlaşma sağlanmasıdır. Tercihte bulunmayan çalışanlar adına ise fon seçimi işverene bırakılmıştır.
Katkı payı ödemesi çalışanların prime esas kazancının %3’ü kadar olacak ve belirlenen katkı payı ödemesi çalışanın maaş ödemesini takip eden ilk iş günü emeklilik şirketine işveren tarafından aktarılarak yapılacaktır. Örneğin prime esas aylık kazancı 2.000 TL olan bir çalışanın her ay katkı payı ödemesi 60 TL olacaktır. Ayrıca çalışan isterse işverenin ödediği katkı payı tutarı dışında daha yüksek ödeme yapabilecek ve bu ödeme işverenin ödemesi dışında kalacak ve işverenden ayrıca katkı payı ödemesi talep edilmeyecektir. Şirketlere de fon işletim gideri kesintisi dışında başka bir kesinti yapılmayacaktır.
Otomatik katkı payı ödemesi devlet tarafından da üç şekilde desteklenmektedir. İlk olarak çalışanın ödediği katkı payının %25’i oranında devlet katkısı verilecek ve sisteme devam edilmesi halinde bir kereye mahsus olmak üzere 1000 TL tutarında emeklilik hesabına devlet katkısı ilave edilecektir. 1.000 TL ilave devlet katkısı, taahhüt olarak hesaplanacak ve bu tutar emeklilik hesabına hemen geçmeyecektir. Emeklilik hakkının kullanılması halinde, hesabında bulunan birikimi en az 10 yıllık, yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana, birikimin %5’i karşılığı ek devlet katkısı ödemesi yapılacaktır.
Sistemde olmak istemeyen çalışanın emeklilik planına dâhil olduğunun kendisine bildirildiği tarihe müteakip 2 ay içinde sözleşmeden cayma hakkı bulunmaktadır. Sistemden çıkılması halinde ödenen katkı payları on iş günü içinde çalışana iade edilir. Ayrıca çalışan isterse daha sonra da sisteme ara verebilir ancak bununla ilgili ayrıntılar düzenleme yürürlüğe girdiği tarihten itibaren netleşecektir.
İşverenin belirtilen şartlara ve yükümlülüklere uymaması ya da katkı payını yatırmaması durumunda Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından her ihmale 100 TL idari para cezası uygulanacaktır. Ayrıca katkı payının geç ödenmesi, eksik aktarılması durumunda ise çalışanın birikiminde oluşan parasal kayıptan işveren sorumlu tutulacaktır.
Emeklilik hakkı ise sistemde bulunan çalışanların BES otomatik katılım programına 10 yıl devam etmesiyle ve çalışanın 56 yaşını doldurmasıyla kazanılır. Düzenleme için kadameli bir geçiş öngörülmüş olup, aşağıdaki sürelere dikkat edilmesi gerekmektedir.
1.000 ve üzeri çalışanı olan özel sektör şirketleri 1 Ocak 2017 tarihinde
250-1.000 arası çalışanı bulunan özel sektör şirketleri 1 Nisan 2017 tarihinde
100-249 arası çalışanı bulunan özel sektör şirketleri 1 Temmuz 2017 tarihinde
10-49 arası çalışanı bulunan özel sektör şirketleri 1 Temmuz 2018 tarihinde
5-9 arası çalışanı bulunan özel sektör şirketleri 1 Ocak 2019 tarihinde
Mahalli İdareler ve KİT’ler 1 Ocak 2018 tarihinde
